70 χρόνια φωτογραφικής παρακαταθήκης. Γεννήθηκε στο ορεινό χωριό Κυψέλη της Άρτας από γονείς αγρότες το 1920 και βρέθηκε από μικρός στην Αθήνα, βιοπαλαιστής ετών δέκα, στη δουλειά την ημέρα και στο σχολείο το βράδυ. To 1928-1929 δούλευε ως υπάλληλος σε ένα μαγαζί. «Το αφεντικό μου δέχτηκε από την Αμερική κάτι αδέλφια του και θέλησε να τα ξεναγήσει. Ήθελαν να βγάλουν και μερικές φωτογραφίες. Είχαν ένα κουτί Kodak που το χειρίστηκα εγώ. Αυτό, εμένα με ηλέκτρισε. Να μπορώ να αιχμαλωτίζω τον ορατό κόσμο!» με αυτά τα λόγια ο Κώστας Μπαλάφας περιέγραψε την πρώτη του επαφή με τη φωτογραφία.

Στην Αθήνα έμεινε ως το 1936, οπότε και γύρισε στα Γιάννενα για σπουδές στη Γαλακτοκομική Σχολή, στην οποία και προσελήφθη στη συνέχεια. «Τα Γιάννενα είχαν τότε μια φωτογραφική κίνηση μεγαλύτερη από την Αθήνα. Υπήρχαν πολλές Rollei, πολλές Leica…Υπήρχε κάποιος φωτισμένος άνθρωπος κεί, ο Πανταζίδης. Είναι τώρα στο Παρίσι, ο πατέρας του ήταν φωτογράφος της Αυλής. Ήταν κάποιος Κουτσαβέργης αντιπρόσωπος της Agfa που διέδωσε τη φωτογραφία στην πόλη μ’ έναν έξυπνο τρόπο» είπε ο Κ. Μπαλάφας μιλώντας για τα Γιάννενα.

Στο χώρο της φωτογραφίας μπήκε στα 1940. Πήρε μέρος στην Ελληνική Αντίσταση (1941-1944) και έχοντας ήδη αποκτήσει την αγάπη για τη φωτογραφία και κρατώντας στα χέρια του μια μεταχειρισμένη «Ρομπότ» (την είχε ανταλλάξει με την παλιά του και με το ρολόι του) φωτογράφισε τα εγκλήματα των Γερμανών στα Ιωάννινα και εν συνεχεία, περνώντας στις τάξεις του ΕΛΑΣ, τον αγώνα των ανταρτών.

{gallery}mpalafas{/gallery}

{mosimage}«Την φωτογραφία που δείχνει τους απαγχονισμένους, την τράβηξα με τη μηχανή στη χαρτοσακούλα, από πάνω είχα βάλει κρεμμύδια για να μην υποπτευθεί κανείς τίποτα. Στον τόπο της εκτέλεσης υπήρχαν Γερμανοί, αλλά και χωροφύλακες που τους φοβόμουν περισσότερο γιατί ήταν πιο πονηροί. Πέρασα μια φορά, μέτρησα την απόσταση, πήγα πίσω από ένα πλατάνι και έφτιαξα την μηχανή, μετά ξαναπέρασα και έκανα τη λήψη…» διηγήθηκε ο Μπαλάφας για το πώς φωτογράφιζε εκείνα τα δύσκολα χρόνια. Για όλες αυτές τις φωτογραφίες ο Μπαλάφας χρησιμοποίησε ένα κινηματογραφικό φιλμ που του ήρθε κυριολεκτικά από τον ουρανό. Σ’ έναν βομβαρδισμό της πόλης από ιταλικά αεροπλάνα ένα από αυτά χτυπήθηκε από τα αντιαεροπορικά και έπεσε στην πόλη. Στην άτρακτο βρέθηκε ένα στρογγυλό κουτί που μερικοί το πήραν για βόμβα. Κάποιος «στιγμιαίος» φωτογράφος όμως εξοικειωμένος με την ανωνυμία της ετικέτας τους είπε πως είναι φιλμ και το πούλησε στον Μπαλάφα για λίγες οκάδες καλαμποκάλευρο.

Έτσι από αυτό έκοψε κομματάκια και φωτογράφισε τον αγώνα. Ο ίδιος χάρις σε ένα ασφράγιστο ραδιόφωνο που είχε αγοράσει από έναν Αλβανό μαυραγορίτη, άκουγε μαζί με άλλους το BBC και κυκλοφορούσε τα νέα του μετώπου σε ένα δελτίο. Μετά βρέθηκε κι ένας πολύγραφος. Όμως όλα αυτά μαθεύτηκαν και ο Μπαλάφας και οι υπόλοιποι συνελήφθησαν και πέρασαν από το Ιταλικό Στρατοδικείο. Η ποινή τους ήταν μόνο τρεις μήνες. Η Ασφάλεια δεν ικανοποιήθηκε από την ποινή τους και τους ξανακάλεσε. Ο Μπαλάφας υποπτευόμενος το αποτέλεσμα  βγήκε στο βουνό και πήρε μαζί και τη μηχανή του. Στο βουνό έμεινε μέχρι το τέλος του πολέμου. Όσο φιλμ έκανε πριν φύγει από τα Γιάννενα το έκρυψε στο σπίτι ενός φιλογερμανού που το είχαν επιτάξει οι κατακτητές. Ένας συγγενής του ιδιοκτήτη τοποθέτησε το μεταλλικό κουτί με το φιλμ κάτω από τα σανίδια του πατώματος κι έμεινε κρυμμένο εκεί μέχρι το 1976. 
{mosimage}
Το 1976 ο Μπαλάφας, εγκατεστημένος πια στην Αθήνα, θα επισκεφτεί τα Γιάννενα και θα αναζητήσει την κρύπτη του. Ο χρόνος είχε αφήσει τα ίχνη του, όμως το πολύτιμο υλικό είχε διασωθεί και οι φωτογραφίες εκείνες θα γίνουν ένα λεύκωμα με τίτλο «Το Αντάρτικο στην Ήπειρο».  Τα βιώματά του από την πάλη του λαού στα πολύ δύσκολα εκείνα χρόνια της κατοχής, καθώς και οι αγώνες του για επιβίωση στην κακοτράχηλη γη που γεννήθηκε σημάδεψαν τον εσωτερικό του ψυχισμό και το ύφος της φωτογραφικής δουλειάς του. Ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς του είναι καταχωρημένο σε κινηματογραφική ταινία στα 16mm. 

Μετά τον πόλεμο εργάστηκε για μερικά χρόνια ως διερμηνέας με μια ομάδα του Εγγλέζικου Μηχανικού που εκτελούσε έργα σε ολόκληρη την ελλαδική περιφέρεια κι έτσι βρήκε ευκαιρία να φωτογραφίσει πολλά άλλα μέρη της ελληνικής επαρχίας πέραν της Ηπείρου. Να σημειώσουμε πως ήταν ο πρώτος οπερατέρ της Ελληνικής τηλεόρασης, στη δοκιμαστική εκπομπή στη ΔΕΘ. Όταν κατέβηκε στην Αθήνα εκτός των άλλων εργάστηκε σε βιολογικό ερευνητικό εργαστήριο για γαλακτοκομικά προϊόντα και σε αμερικάνικη τεχνική εταιρεία. Από το 1951 εργάστηκε στη Δ.Ε.Η.  (έμεινε μέχρι τη συνταξιοδότησή του) όπου συνέχισε να φωτογραφίζει με το ίδιο πάθος σε όλη την Ελλάδα .Η αγροτική καταγωγή είναι σίγουρο ότι καθόρισε την φωτογραφική ματιά του που είναι άμεση και έντονα συναισθηματική.

Ως τη δεκαετία του ‘80 δραστηριοποιήθηκε με εκθέσεις μέσα από το μόνο αξιόλογο φορέα προώθησης της καλλιτεχνικής φωτογραφίας, την Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία. Με την εφαρμογή της εθνικής πολιτικής για τη φωτογραφία στη δεκαετία του ’90, το έργο του αναγνωρίστηκε σε όλο του το εύρος, μέσω πανελλαδικών αλλά και διεθνών εκθέσεων και εκδόσεων μικρών και μεγάλων άλμπουμ φωτογραφιών του. Οι ιστορικοί και οι κριτικοί εξαίρουν την καλλιτεχνική και ιστορική αξία των εικόνων του και τον θεωρούν το σημαντικότερο, ίσως, μοντέρνο ουμανιστή φωτογράφο που είχε ποτέ η Ελλάδα. Σήμερα ζει στην Αθήνα παντρεμένος με δύο παιδιά και είναι επίτιμος καθηγητής στην Ακαδημία Leica.

Εκθέσεις
Παρουσίες – Μελετζής, Μπαλάφας, Τλούπας
Το 1995 το Υπουργείο Πολιτισμού και ο Δήμος Σκοπέλου διοργάνωσαν το αφιέρωμα «Παρουσίες – Μελετζής, Μπαλάφας, Τλούπας» στο Φωτογραφικό Κέντρο Σκοπέλου.
{mosimage}
Η Ελληνίδα μάνα από τον φακό του Κώστα  Μπαλάφα
Έκθεση φωτογραφίας του φωτογράφου Kώστα Μπαλάφα παρουσίασε η φωτογραφική ακαδημία Leica Academy, στον εκθεσιακό της χώρο από τις 4 Μαΐου έως τις 31 Μαΐου του 2001. Η έκθεση περιελάμβανε πενήντα φωτογραφίες που καταγράφουν το δυναμικό παρόν της Ελληνίδας μάνας κατά την περίοδο της κατοχής και του εμφυλίου πολέμου, καθώς επίσης και τη δύσκολη περίοδο της ανασυγκρότησης.
{mosimage}
Πρόσωπα στη σκιά
Η έκθεση με τίτλο «Πρόσωπα στη Σκιά», συγκέντρωσε σε εξήντα έξι φωτογραφικά έργα τις κορυφαίες εκείνες στιγμές της συνάντησης των Βούλα Παπαϊωάννου, Δημήτρη Χαρισιάδη και Κώστα Μπαλάφα, τριών φωτογράφων που σημάδεψαν με μοναδικό τρόπο τις δύσκολες για την Ελλάδα δεκαετίες του '40 έως και του '60. Αυτό που είναι σημαντικό σε αυτές τις φωτογραφίες είναι πως στα πρόσωπα των ανδρών, των γυναικών και των παιδιών αποτυπώνονται οι ιδιαίτερες ατομικές ιστορίες τους και μαζί τα προσωπικό οραμάτων ίδιων των φωτογράφων για τη ζωή και την ανθρωπότητα. Η έκθεση αυτή του φωτογραφικού αρχείου του Μουσείου Μπενάκη και του Φωτογραφικού Κέντρου Αθηνών διήρκεσε από τις 19 Φεβρουαρίου έως τις 15 Μαρτίου του 2002.
{mosimage}
Τα αντίρροπα ρεύματα του Αχελώου
Ο Αχελώος κατέχει ιδιαίτερη θέση στο έργο του Μπαλάφα, ως εξαιρετικά πειθαρχημένη φωτογράφηση για τις καλλιτεχνικές του συνήθειες και ακόμη ως μοναδική καταγραφή τεχνικού έργου για τα ελληνικά χρονικά
της περιόδου. Πηγαινορχόταν τακτικά για τρία χρόνια στο εργοτάξιο, συλλέγοντας 700 περίπου διαφάνειες που ξεδιπλώνουν ανάγλυφα και με συνοχή τη μορφή του έργου. Στο έργο Αχελώου-Κρεμαστών ο Μπαλάφας
μοιάζει να αναζητά το λεπτό σημείο δυναμικής ισορροπίας ανάμεσα στα αντίρροπα ρεύματα τεχνολογίας και παράδοσης, φύσης και πολιτισμού. Πρόκειται για την πρώτη δημοσιοποίηση έγχρωμης εργασίας του. Στην έκθεση του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης παρουσιάστηκαν  περίπου 160 έργα ενώ ταυτόχρονα κυκλοφόρησε το ομότιτλο λεύκωμα. Η έκθεση διήρκεσε από τις 20 Δεκεμβρίου του 2002 μέχρι τις 11 Φεβρουαρίου του επόμενου έτους.
{mosimage}
Φωτογραφικές Μνήμες από τη Σύγχρονη Ελλάδα
Το Μουσείο Μπενάκη τίμησε το μεγάλο φωτογράφο με μία έκθεση που άρχισε στις 4 Φεβρουαρίου του 2003 και τέλειωσε στις 2 Μαρτίου του ίδιου έτους. Μέσα από τα 80 έργα της έκθεσης, που κάλυπταν τη μεταπολεμική περίοδο με αφετηρία τα χρόνια της Αντίστασης, ο φωτογράφος κατέγραψε με το θαυμασμό ενός παιδιού και το ένστικτο του καλλιτέχνη, το σφυγμό του ελληνικού χώρου, από τις αλυκές του Ιονίου ως τα λιγνιτωρυχεία του Αλιβερίου και από τα χειμαδιά της Ηπείρου ως τα σιδηρουργεία της Αθήνας. Κατά τη διάρκεια της έκθεσης προβλήθηκε το βραβευμένο ψηφιακό ντοκιμαντέρ «Ο Φωτογράφος, ο Άνθρωπος και ο Τόπος του» του σκηνοθέτη και πανεπιστημιακού Γιάννη Σκοπετέα.
{mosimage}
Έκθεση Φωτογραφίας του Κώστα Μπαλάφα στα Ιωάννινα
Το 2004 σ’ έναν επιβλητικό αρχιτεκτονικά χώρο, πραγματοποιήθηκε η έκθεση φωτογραφίας του Κώστα Μπαλάφα, με θέμα “Γυναίκες της Ηπείρου”, στο κέντρο πολιτισμού της Μονής Περιστέρας – Δουρούτης στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Το Μέτσοβο
Ο σπουδαίος φωτογράφος Κώστας Μπαλάφας, συγκεντρώνει στο βιβλίο "Το Μέτσοβο που Χάνεται", την συλλογή του, που χρονολογείται από την δεκαετία του '60, για το Μέτσοβο, μία από τις ομορφότερες περιοχές της Ελλάδας. Το εντυπωσιακό περιβάλλον, αλλά κυρίως τα πρόσωπα και η βαθιά τους σχέση με τον τόπο, ενδιαφέρουν τον φωτογράφο. Εικόνες σκληρής δουλειάς, μόχθου και καθημερινής αγωνίας, συνήθειες καθημερινές, αλλά και σκηνές χαράς είτε πρόκειται για τα παιδικά παιγνίδια στο χιόνι, είτε για την χαρά της γαμήλιας ετοιμασίας. Η Έκθεση Φωτογραφιών εκτίθεται στον Εκθεσιακό Χώρο του Συνεδριακού Κέντρου "Διάσελο" από τις 4 Νοεμβρίου του 2005 μέχρι τις 30 Δεκεμβρίου του 2006.

Φωτογραφικό οδοιπορικό στο Άγιον Όρος, 1969-2001
Το Μουσείο Μπενάκη σε συνεργασία με την Αγιορείτικη Φωτοθήκη διοργάνωσε έκθεση  του Κώστα Μπαλάφα με τίτλο «Φωτογραφικό οδοιπορικό στο Άγιον Όρος, 1969-2001» που διήρκεσε από τις 13 ιουλίου έως τις 3 Σεπτεμβρίου του 2006. Στην έκθεση περιλήφθησαν αποσπάσματα από συνεντεύξεις του Κώστα Μπαλάφα οι οποίες είχαν κινηματογραφηθεί από τον Άγγελο Παπαστεφάνου. Τόσο η φωτογράφηση του Κώστα Μπαλάφα όσο και η υλοποίηση του βιβλίου για το οδοιπορικό στο Άγιον Όρος έγινε με την πολύτιμη συμπαράσταση του Ιερομόναχου ιουστίνου Σιμωνοπετρίτη.

Φωτογραφικές μνήμες από τη Νεότερη Ελλάδα
Η Πρεσβεία της Ελλάδος και η Ελληνική Τράπεζα διοργανώνουν, σε συνεργασία με το Σωματείο Φωτοδός, έκθεση φωτογραφίας του Έλληνα βετεράνου της φωτογραφικής τέχνης Κώστα Μπαλάφα  με τίτλο «Φωτογραφικές μνήμες από τη Νεότερη Ελλάδα». Οι φωτογραφίες που θα παρουσιαστούν ανήκουν από το 2003 στο φωτογραφικό αρχείο του Μουσείου Μπενάκη, μετά από δωρεά τους  από τον φωτογράφο προς το μουσείο, και έχουν ευγενώς παραχωρηθεί για του σκοπούς της έκθεσης. Η έκθεση θα φιλοξενηθεί στον Πολυχώρο εκδηλώσεων του κτιρίου διοίκησης της Ελληνικής Τράπεζας της Λευκωσίας και έχει διάρκεια από την 1η  Νοεμβρίου 2006 έως την 1η Δεκεμβρίου 2006.


Εκδόσεις Βιβλίων

Φωτογραφικές μνήμες από τη σύγχρονη Ελλάδα

Ο Κώστας Μπαλάφας είναι ένας γνήσια λαϊκός καλλιτέχνης, αφενός γιατί ο λαός είναι ο βασικός πρωταγωνιστής των φωτογραφιών του, αφετέρου γιατί σ' αυτόν κυρίως απευθύνεται αυτό το έργο. Εκτός από ανεξάντλητη πρώτη ύλη δηλαδή, οι άνθρωποι του λαού αποτελούν και τον τελικό αποδέκτη του έργου του. Η θεματική του έργου του, με ελάχιστες ίσως μικρές παρενθέσεις, είναι αξιοσημείωτα συνεχής και συνεπής, και υπήρξε κατά βάση η καταγραφή της μεταπολεμικής ελληνικής κοινωνίας σε κάθε της έκφανση και αυτό φαίνεται μέσα από αυτό το βιβλίο. Εκδότης είναι το Μουσείο Μπενάκη.

Τα νησιά
Από την ηπειρωτική κι ορεινή Ελλάδα των Μετεώρων και της Ηπείρου στα αλμυρά, ξερά τοπία των νησιών. Ο σπουδαίος φωτογράφος αποτυπώνει σε περισσότερες από τριακόσιες ασπρόμαυρες φωτογραφίες, τραβηγμένες μεταξύ των δεκαετιών του 50 και του 70 στιγμιότυπα και αφηγείται ιστορίες είτε όταν φωτογραφίζει τις χαμένες πια αλυκές της Λευκάδας ή το πανηγύρι στην Όλυμπο της Καρπάθου. Και κυρίως συλλαμβάνει και μεταδίδει ακαριαία την ουσία των ελληνικών τόπων και των προσώπων τους. Είναι των εκδόσεων Ποταμός.

Μέτσοβο
Ο Κώστας Μπαλάφας φωτογράφισε τον ένοπλο αντάρτικο αγώνα κατά των κατακτητών και αυτό αποτυπώνεται σε αυτό το βιβλίο. Είναι των εκδόσεων Ποταμός.
{mosimage}
Μετέωρα
Μέσα από το πλούσιο φωτογραφικό υλικό του βιβλίου προβάλλεται η αγιομετεωρίτικη μοναχοπολιτεία των Σταγών, όπως την αποτύπωσε και την απεικόνισε, με νοσταλγία και λυρισμό, με μοναδική καλλιτεχνική δεξιότητα και ευαισθησία ο φωτογραφικός φακός του Κώστα Μπαλάφα. Είναι των εκδόσεων Ποταμός.

Ήπειρος
Το ηπειρώτικο τοπίο το συνθέτουν βουνά με πανύψηλες κορφές, βαθιές χαράδρες και απότομες βουνοπλαγιές που του δίνουν μια σπάνια φυσική ομορφιά και υποβλητική στιβαρότητα. Όλα αυτά μέσα από τη ματιά του Κώστα Μπαλάφα, του «υμνωδού του έπους της Ηπείρου και των ανθρώπων της». Είναι των εκδόσεων Ποταμός.

Το αντάρτικο στην Ήπειρο
Το αντάρτικο στην Ήπειρο όπως το έζησε και το φωτογράφησε ο Κώστας Μπαλάφας την περίοδο 1940-1944. Έχει συνεργαστεί με το Σπύρο Μελετζή, τον άλλο φωτογράφο της Αντίστασης, και προσέφεραν και οι ο ένα σημαντικό ντοκουμέντο στην υπηρεσία της μελέτης αυτής της τραγικής όσο και λαμπρής σελίδας της ιστορίας αυτού του τόπου.

Φωτογραφικό οδοιπορικό στο Άγιον Όρος 1969-2001
Είναι ένα πολύ σπουδαίο βιβλίο στο οποίο υπάρχει πλούσιο φωτογραφικό υλικό στο οποίο αποτυπώνεται το οδοιπορικό του Κώστα Μπαλάφα στο Άγιον Όρος. Εκδότης είναι το Μουσείο Μπενάκη.
{mosimage}
Αφιέρωμα στη μάνα
Ένας από τους βιωματικούς εκείνους προβληματισμούς που ανακύπτουν αδιάκοπα στο έργο του Κώστα Μπαλάφα, είναι η Ηπειρώτισσα γυναίκα, η Ελληνίδα μάνα. Η ανώνυμη γυναίκα που αναδύεται μέσα από το ομιχλώδες πολιτικό και κοινωνικό τοπίο της μεταπολεμικής ελληνικής αρχίας σαν πραγματική τραγική μορφή. Ο Κώστας Μπαλάφας, αδιάφορο σε ποια περιοχή της Ελλάδας φωτογραφίζει, ποιο συγκεκριμένο έθιμο ή τοπίο έχει κεντρίσει το αισθητήριο του, πάντα αφουγκράζεται και αρατηρεί αυτή την ανώνυμη Ελληνίδα μάνα, την μάνα δηλαδή του ελληνικού λαού. Είναι των Leica Academy Editions.
{mosimage}
Τα αντίρροπα ρεύματα του Αχελώου
Είναι το βιβλίο που εκδόθηκε από την ομώνυμη έκθεση του Κώστα Μπαλάφα στη Θεσσαλονίκη το 2002. Εκδότης είναι το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης.

Διαλέξεις για την Φωτογραφία
Η εικόνα είναι, ίσως, το πρώτο μέσο που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος,για να καταγράψει παραστατικά τις ιδέες του, να διακινήσει τις σκέψεις του, ακόμα να εκφράσει τα συναισθήματά του, μια πρώτη μορφή γέννησης της τέχνης στον εικαστικό χώρο. Η φωτογραφική εικόνα που μας ενδιαφέρει περισσότερο έχει μέσα της την μαγεία της αλήθειας και της πραγματικότητας, είναι γέννημα του μηχανοκίνητου αιώνα μας, παιδί της επιστήμης και της τεχνολογίας, που ως τώρα ολλά έχει προσφέρει στην τέχνη και τη ζωή και περισσότερα υπόσχεται. Όλα αυτά τα θέματα πραγματεύεται ο Κώστας Μπαλάφας στις διαλέξεις του. Είναι των Leica Academy Editions.

Διαλέξεις για την Πολιτιστική μας Κληρονομιά
Πρωταρχικό χρέος του κάθε καλλιτέχνη, πέρα από κάθε είδους άλλη αναζήτηση, είναι να καταχωρίσει στο έργο του τον τόπο και την εποχή του. Χρειάζεται μια γνήσια, αφτιασίδωτη καταγραφή, που να βασίζεται στην αλήθεια για τον κόσμο που φεύγει και εκείνον που παίρνει την θέση του, με απόλυτα συνειδητή γνώση, απεριόριστη αγάπη, διακριτικότητα στην προσέγγιση και ακόμα με βήματα αργά και σοβαρά, με σεβασμό στην αλήθεια και την ποιότητα. Ένα πολύ σημαντικό θέμα προσεγγίζει ο Κώστας Μπαλάφας σε αυτές τις διαλέξεις του. Είναι των Leica Academy Editions.

Διαλέξεις για τον Κινηματογράφο
Ο κινηματογραφιστής Κώστας Μπαλάφας, πιστός δημιουργός, έχει πραγματοποιήσει εκτενή λαογραφική καταγραφή στα ήθη και στα έθιμα του Ηπειρωτικού χώρου. Μέσω από αυτή τη σειρά των διαλέξεων ο μεγάλος δημιουργός μιλάει για διάφορα θέματα που αφορούν τον κινηματογράφο, αφού για τον ίδιο εκεί που σταματάει η φωτογραφία αρχίζει ο κινηματογράφος. Είναι των Leica Academy Editions.

Κώστας Μπαλάφας και κινηματογράφος Αφιέρωμα στον Μπαλάφα Το 1985 η Πάλμα Βέρα σκηνοθέτησε ένα 30λεπτο ντοκιμαντέρ με τίτλο «Κώστας Μπαλάφας»  αφιερωμένο στη ζωή και το έργο του σπουδαίου δημιουργού. Το μοντάζ της ταινίας έκαναν ο Ανδρέας Σινάνος και ο Γιάννης Δασκαλοθανάσης και αφηγήτρια ήταν η Τιτίκα Βλαχοπούλου. Η ταινία συμμετείχε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης του 1985 εκτός συναγωνισμού. Ο
{mosimage}
Ο Φωτογράφος, ο Άνθρωπος κι ο τόπος του
Το 1999 ο Γιάννης Σκοπετέας σκηνοθέτησε ένα 20λεπτο ντοκιμαντέρ για το φωτογράφο Κώστα Μπαλάφα. Είναι μια κινηματογραφική προσέγγιση του φωτογραφικού έργου του μεγάλου Έλληνα φωτογράφου και ταυτόχρονα ένα δοκίμιο για την κινηματογραφική αφήγηση, τη σχέση κινούμενης-ακίνητης εικόνας και τη φωτογραφική αισθητική της νεωτερικότητας. Ο σκηνοθέτης και ερευνητής Γιάννης Σκοπετέας ψηφιοποίησε τις σπουδαιότερες φωτογραφίες του Κώστα Μπαλάφα, καθώς και πρωτότυπο ηχητικό και φωτογραφικό υλικό που τράβηξε ο ίδιος.  Χρησιμοποιώντας συνηθισμένους υπολογιστές και ευρέως διαδεδομένα προγράμματα εικόνας που πριείχαν όλες τις κανονικές κινηματογραφικές τεχνικές έφτιαξε στην Αθήνα και στο Λονδίνο το πρώτο ελληνικό ψηφιακό ντοκιμαντέρ.
{mosimage}
Αν και το ντοκιμαντέρ δημιουργήθηκε κυριολεκτικά μέσα στο σκληρό δίσκο του Η/Υ, ακολουθεί όλους τους κινηματογραφικούς κανόνες της αφήγησης και του μοντάζ και καταφέρνει αυτό που μοιάζει αδύνατο: να κάνει τις αυθεντικές στατικές φωτογραφίες του Κώστα Μπαλάφα, να μοιάζουν με πλάνα κινούμενης εικόνας! Με αυτό τον τρόπο και το ντοκιμαντέρ παρακολουθείται με αμείωτο ενδιαφέρον και η καλλιτεχνική αξία των φωτογραφιών τονίζεται ακόμη περισσότερο. Το εν λόγω ντοκιμαντέρ βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Δράμας 1999 με εύφημο μνεία στην κατηγορία ντοκιμαντέρ και στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 1999 πήρε Κρατική Διάκριση στην κατηγορία ταινίας μικρού μήκους.

Είπε ο Κώστας Μπαλάφας :
«Το μαυρόασπρο φιλμ έχει πρώτα απ’ όλα αυτήν την αφαίρεση της φλύαρης λεπτομέρειας του χρώματος. Η φωτογραφία είναι μια δύσκολη τέχνη  και είναι δύσκολη γιατί είναι εύκολη η τεχνική της. Όπως ο καθένας μπορεί να σφυρίξει ένα σκοπό έτσι μπορεί να τραβήξει και μια φωτογραφία. Αλλά να καταφέρει να δώσει μια εκφραστική ποιότητα, αυτό δεν μπορεί να το κάνει ο καθένας» έχει πει ο Μπαλάφας.

«Δεν υπάρχει ευτυχία. Είσαι ευτυχισμένος μόνο στην προσπάθεια που κάνεις να δημιουργήσεις κάτι. Στη ζωή πρυτανεύει κυρίως ο πόνος. Ο άξονας της ζωής κινείται μεταξύ πόνου και ανίας. Ή θα πονάς ή θα ανιάς. Το να χασκογελάς δεν έχει νόημα. Το να δημιουργείς έχει νόημα»

«Αγαπημένη είναι η φωτογραφία που δεν έκανα...»

«Δεν πούλησα ποτέ φωτογραφίες. Το ψωμί μου το βγάζω με τη σύνταξη της ΔΕΗ. Θέλω τη φωτογραφία εντελώς καθαρή. Αν τις πουλήσω είναι σαν να εκπορνεύω τα συναισθήματά μου...».

«Στην Ήπειρο είναι οι πιο αληθινές φωτογραφίες μου. Εκεί ξέρω το "μέσα" των ανθρώπων. Αυτό επιχειρώ να φωτογραφίσω. Στα άλλα μέρη είμαι λίγο τουρίστας φωτογράφος. Καταγράφω εικόνες».

«Η φωτογραφία έγινε το τρίτο μάτι που μας φέρνει συγκινήσεις αμεσότητας από χώρους στους οποίους η ανθρώπινη προσπέλαση είναι αδύνατη»

«Όλοι όσοι φωτογραφίζουν δεν είναι φυσικά καλλιτέχνες φωτογράφοι. Κατά τον ίδιο τρόπο που όσοι λερώνουν μουσαμάδες δεν είναι απαραίτητα ζωγράφοι»

«Η πρώτη μου επαφή με το Άγιον Όρος είναι σχετικά παλιά. Χρονολογείται από το 1969, μέσα στην περίοδο της επταετίας. Τότε το Υπουργείο Συντονισμού θέλησε να ι τι θα γίνει με το Όρος, γιατί είχαν απομείνει ελάχιστοι μοναχοί και δυσκολεύονταν να περιφρουρήσουν όλον αυτό το θρησκευτικό θησαυρό. Τα μοναστήρια έφθιναν, οι καλόγεροι ήταν εικοσιπέντε όλοι και όλοι στο Βατοπέδι, δεκαπέντε- είκοσι στον Άγιο Παντελεήμονα, και αυτοί μόλις που έσερναν τα πόδια τους. Ευτυχώς που την περίοδο εκείνη δεν έγιναν κλοπές και αρπαγές, δεν θα είχε μείνει τίποτε»

«Ο Κινηματογράφος είναι μία τέχνη συλλογικών μέσων και προσπαθειών. Δεν γεννήθηκε από ανάγκη σαν μέσον έκφρασης του καλλιτέχνη, αλλά είναι παιδί της επιστήμης και της σύγχρονης τεχνικής»

«Ο φωτογράφος που τυπώνει τη δουλειά του στο σκοτεινό θάλαμο είναι σαν το συνθέτη που εκτελεί ο ίδιος τη μουσική του»

«Η Nelly’s ήταν άνθρωπος του φωτογραφείου. Την ενδιέφερε το πώς θα βγάλει ένα ωραιοποιημένο πρόσωπο»

«Η Παπαϊωάννου ήταν καλλιτέχνης με καλλιέργεια, με ευαισθησία, με σωστή απόδοση»
 
«Δεν φωτογραφίζω γρήγορα. Πρώτα τις φτιάχνω στο μυαλό μου και μετά φωτογραφίζω. Δεν έχω γρήγορες αντιδράσεις. Και παίρνω λίγες φωτογραφίες πάνω σ’ ένα θέμα…»

{mosimage}Ο Κώστας Μπαλάφας ανήκει στην γενιά των μεταπολεμικών Ελλήνων δημιουργών που με το έργο τους στιγμάτισαν την Ελληνική φωτογραφία, πέρα απ' το ότι στην ουσία την δημιούργησαν. Το φωτογραφικό του έργο δεν είναι παραγγελία κάποιου οργανισμού ,αλλά παράγγελμα του απλού καθημερινού ανθρώπου ,και μια μοναχική καλλιτεχνική, φωτεινή διαδρομή σε δύσβατα και κακοτράχαλα φωτογραφικά μονοπάτια. Οι σκληρές συνθήκες του πολέμου και ο αγώνας του λαού της Ηπείρου για επιβίωση και προκοπή επηρέασαν καταλυτικά τον ψυχισμό του, το φωτογραφικό ύφος και τη θεματογραφία του. Από τότε, και για 70 φωτογραφίζει με κοινωνική ευαισθησία τους ανθρώπους του μόχθου, με έμφαση στην περιφέρεια.

Ο Κώστας Μπαλάφας είναι στην ουσία ένας μύστης μιας πραγματικότητας που λίγοι γνωρίζουμε και ακόμα πιο λίγοι καταλαβαίνουμε. Κάθε φωτογραφία του είναι ένα κομμάτι της ελληνικής πραγματικότητας. Το όλο αγωνία πρόσωπο της μάνας, το αγέρωχο βλέμμα του Άρη Βελουχιώτη, η ευλάβεια με την οποία ανάβει το καντήλι μια γυναίκα, οι λίγες ηλιαχτίδες που ψάχνουν τα παιδιά, ο καλόγερος που μένει βουβός μπροστά στην απεραντοσύνη του φυσικού κάλλους, όλα αυτά είναι τμήματα ενός ατέρμονος ψηφιδωτού που άρχισαν να φτιάχνουν άνθρωποι σαν τον Κώστα Μπαλάφα σαν ένα γερό δάπεδο πάνω στο οποίο θα πρέπει να πατήσουμε όλοι εμείς οι νεώτεροι. Το πιο όμορφο στη ζωή είναι ό,τι πιο λιτό, πιο καθαρό και πιο αρμονικό. Γι’ αυτό οι φωτογραφίες αυτού του σπουδαίου καλλιτέχνη είναι οι πιο όμορφες. Η καταξίωση 70 χρόνων δουλειάς είναι το γεγονός ότι ο Κώστας Μπαλάφας με το έργο του μύησε και άλλους ανθρώπους στον κόσμο του είδε με τα δικά του μάτια και που τον αποτύπωσε με αυτό που αγαπάει πιο πολύ, τη φωτογραφία.

{slide=Βιβλιογραφία}
• «Μετέωρα», Κώστας Μπαλάφας, εκδ. Ποταμός, 2002
• «Διαλέξεις για τον κινηματογράφο», Κώστας Μπαλάφας, εκδ. Leica Academy, 1998
• «Ο Κώστας Μπαλάφας σε 36 πόζες», συνέντευξη στην Ειρήνη Κοντογεωργίου για το περιοδικό Φωτογράφος,
Σεπ.-Οκτ. 1997
• «Φωτογραφίζοντας τον ανθρώπινο αγώνα», συνέντευξη στον Αντώνη Κυριαζάνου για το περιοδικό Φωτοχώρος, Νοέμ. 1996
• «Η Ελλάδα του Κώστα Μπαλάφα», Επτά Ημέρες της Καθημερινής, 15 Σεπτεμβρίου 1996
• Internet
{/slide}
Ευχαριστώ θερμότατα τον σκηνοθέτη και πανεπιστημιακό ερευνητή Γιάννη Σκοπετέα για την παραχώρηση πολύτιμου αρχειακού υλικού.