Το Μαύρο Αλφαβητάρι της Μουσικής… Αυτό το σκοτεινό βιβλίο είναι ένα Αλφαβητάρι ή Λεξικό που ταξιδεύει τον αναγνώστη στις πιο απρόσμενες εννοιολογικές περιοχές των μουσικών όρων, ενίοτε βαθυστόχαστες ενίοτε κωμικά ανατρεπτικές, με λεπτές αποχρώσεις σαρκασμού.Ο Φίλιππος Περιστέρης μελετά, εμβαθύνει, σχολιάζει, μα πάνω από όλα παίζει με τους όρους και την αντίληψη μας παρασέρνοντας μας σε ένα ντόμινο εννοιολογικών εκπλήξεων.Στο Μαύρο Αλφαβητάρι της μουσικής οι μουσικοί όροι παύουν να είναι απλές λέξεις. Γίνονται κρύπτες που μέσα τους ανακαλύπτουμε προεκτάσεις και συνδέσεις με τον κόσμο γύρω τους που δύσκολα μπορεί να συλλάβει η τυπική φαντασία.
Δεν είναι εύκολο να φανταστεί κανείς ένα λεξικό μουσικών όρων που διαβάζοντας το να γελάσει, να σκεφτεί, να φιλοσοφήσει και ταυτόχρονα να μάθει μουσική. Κι όμως αυτό προκύπτει από την αναγνωστική εμπειρία του μαύρου λεξικού.Έτσι η Γκάιντα δεν είναι απλώς ένα μουσικό όργανο, αλλά μια ακόμη απόδειξη της έλλειψης φιλοζωίας των πολιτισμών, η Διασκευή δεν είναι απλώς η δημιουργική παραλλαγή ενός κομματιού, αλλά ένας νόμιμος τρόπος να συνυπογράψει κανείς ένα έργο για το οποίο θα πούλαγε και την ψυχή του και η Διεύθυνση ορχήστρας δεν είναι απλώς ο συντονισμός και η καθοδήγηση των μουσικών της ορχήστρας, αλλά η παραληρηματική ψευδαίσθηση ότι κρατάς στα χέρια σου ένα τεράστιο όργανο με άπειρες δυνατότητες, ενώ στην πραγματικότητα κρατάς μόνο ένα μικρό κομμάτι πλαστικού ή ξύλου.
Με αφορμή τους μουσικούς όρους ο Φίλιππος Περιστέρης σχολιάζει τις δεδομένες πεποιθήσεις, τα κρυμμένα αμαρτήματα, τον κόσμο μας και την ιστορία του. Διαβάζοντας το Μαύρο Αλφαβητάρι της Μουσικής δεν είσαι πάντα σε terra incognita, αντίθετα συχνά «ακούς» μύχιες σκέψεις και ερωτήσεις που πολλοί έχουν διασταυρωθεί μαζί τους αλλά ποτέ κανείς δεν τόλμησε να τις ξαναπεί δυνατά.
ΕΡ:Πως ξεκίνησες να γράφεις αυτό το βιβλίο;
ΑΠ:Θα ακουστεί περίεργο αλλά οι πρώτες λέξεις μου ήρθαν στον ύπνο μου! Ήταν μια στιγμή από εκείνες που νιώθει κανείς ότι κοιμάται αλλά έχει πλήρη συνείδηση. Ξυπνώντας σιγά σιγά άρχιζα να σκέφτομαι γρήγορα διάφορες ιδέες για πολλούς όρους και σκέφτηκα ότι θα είχε πλάκα αν σημείωνα δύο τρεις ώστε να τα δω την επόμενη μέρα αλλά επρόκειτο για ένα πραγματικό brainstorm. Έτσι σηκώθηκα, άνοιξα τον υπολογιστή κι άρχισα να γράφω άκριτα και με μεγάλη ταχύτητα ότι προλάβαινα καθώς ποτέ πριν ή μετά δεν είχα μια παρόμοια εμπειρία. Πρέπει να έμεινα εκεί πάνω από τρεις ώρες και καθώς η καταιγίδα υποχωρούσε άρχισα να προσγειώνομαι σε πιο συνήθεις σκέψεις και η πληκτρολόγηση να γίνεται πιο αργή. Πρέπει να είχα γράψει πάνω από σαράντα λήμματα και έκλεισα τον υπολογιστή.
ΕΡ:Πόσο χρόνο σου πήρε για να ολοκληρώσεις τη συγγραφή;
ΑΠ:Την επόμενη μέρα διάβασα αυτά που είχα γράψει και μου φάνηκε ότι ενδεχομένως είχαν ένα ενδιαφέρον. Έτσι σκέφτηκα ότι θα μπορούσε να γραφτεί ένα ολόκληρο αλφαβητάρι μουσικών όρων με άξονα το μαύρο χιούμορ και συνάμα μέσα από αυτό να εκφέρεται μια θέση και οπωσδήποτε μια αλήθεια. Τα περισσότερα λήμματα γράφτηκαν σε ένα διάστημα περίπου δύο μηνών αλλά από εκεί και πέρα συμπληρώθηκαν και εμπλουτίστηκαν με άλλα σε σποραδικά διαστήματα μέχρι την έκδοση.
ΕΡ.Πώς αντιλαμβάνεσαι τον αναγνώστη σου και τι θέλεις να του δώσεις;
ΑΠ:Τον αντιμετωπίζω ως έναν άνθρωπο με χιούμορ, περιέργεια, ευφυΐα και κυρίως με δίψα να διαβάσει κάτι διαφορετικό. Νομίζω πως ο αναγνώστης - μουσικός έχει την ανάγκη να δει και έτσι αυτά που ίσως γνωρίζει ήδη, ενώ ο αμύητος στη μουσική μπορεί να βρει μια καλή ευκαιρία να τη γνωρίσει υπό ένα άλλο πρίσμα και στην καλύτερη περίπτωση να ασχοληθεί με αυτή.
ΕΡ.Πες μας κάποια πράγματα για τη μουσική σου διαδρομή.
ΑΠ:Ξεκίνησα μικρός μαθαίνοντας πιάνο ακορντεόν και στη συνέχεια ολοκλήρωσα τις σπουδές μου στα ανώτερα θεωρητικά και το δίπλωμα κλασικής σύνθεσης και σύνθεσης για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Έχω εκδώσει πάνω από 100 τραγούδια, έχω γράψει μουσική για περίπου 50 θεατρικές παραστάσεις και 15 ταινίες καθώς και μουσική δωματίου και συμφωνική μουσική.
ΕΡ:Η σχέση σου με τη συγγραφή πότε γεννήθηκε;
ΑΠ:Από μικρός χαιρόμουν να εκφράζομαι γραπτά. Έχω γράψει αρκετούς στίχους, ένα θεατρικό έργο και πάρα πολλά άρθρα σε επιστημονικά και μη περιοδικά αλλά αυτό είναι το πρώτο μου βιβλίο.
ΕΡ:Ποιος είναι ο όρος που για πρώτη φορά συνέλαβες με ανατρεπτικό τρόπο;
ΑΠ: Πρέπει να σου πω ότι αν αυτό το βιβλίο έχει κάποιους πνευματικούς μέντορες, τότε αυτοί πρέπει να αναζητηθούν στα πρόσωπα του Μπέρναρντ Σω, του Γουάιλντ και κυρίως του Μπηρς. Πάντα με γοήτευαν τέτοιου είδους προσεγγίσεις επί παντός του επιστητού. Θαύμαζα το πόσο ξεχωριστά μπορεί κάποιος να δει μια «πραγματικότητα» που για τους περισσότερους είναι απλά μια πραγματικότητα. Η σκέψη ότι ο κριτικός τέχνης μοιάζει με τους ευνούχους που γνωρίζουν τα πάντα για μια πράξη που δεν μπορούν να ολοκληρώσουν ή εκείνη σύμφωνα με την οποία ο αναποφάσιστος είναι εκείνος ο άνθρωπος που δε μπορεί να διαλέξει ποια από τις δύο θέσεις τον συμφέρει δεν είναι απλά αστεία αλλά ένας άλλος τρόπος να βλέπει κανείς τον κόσμο. Έτσι φαίνεται ότι μέσα μου καλλιέργησα ένα τέτοιο σκέπτεσθαι και καθώς ασχολούμαι τόσο με τη μουσική έκανα διαρκώς παρόμοιου τύπου συλλογισμούς για τα πάντα, οπότε κάποια στιγμή ήρθε αυτόχρημα η ώρα της καταγραφής και συγκεκριμενοποίησης μιας ολόκληρης και μακράς πορείας συλλογισμών, προϊόν της οποίας είναι αυτό το αλφαβητάρι.
ΕΡ:Τι είναι για σένα η μουσική;
ΑΠ:Νιώθω ότι είναι ένας πλήρης κώδικας έκφρασης και συνάμα ερμηνείας αυτού του κόσμου καθώς περιέχει σε καλή δοσολογία το συγκεκριμένο και το αφηρημένο, το καθορισμένο και το ακαθόριστο. Κυρίως όμως περιέχει την αίσθηση του απολύτως βιώσιμου μέσα από έναν άυλο χαρακτήρα κι αυτό το χαρακτηριστικό την κάνει ακόμη πιο γοητευτική. Είναι επίσης μια ασύγκριτη πνευματική διεργασία καθώς εκπαιδεύει το κατ’ εξοχήν πνευματικό όργανο που είναι το αυτί σε εποχές σαν τη σημερινή που πλήττεται από τη δικτατορία της εικόνας και του φαίνεσθαι. Και ενώ, σε πρώτη ανάγνωση, όραση και ακοή εμφανίζονται ως παραπληρωματικές αισθήσεις, στην πραγματικότητα η όραση δρα κυριαρχικά επί της ακοής καταναλώνοντας μέχρι και 80% των διατιθέμενων πόρων του εγκεφάλου μας. Τα κλειστά μάτια βοηθούν τα αυτιά να ανοίξουν και αυτά με τη σειρά τους τη σκέψη. Η μουσική χωρίς την εικόνα είναι μια άλλη μουσική. Είναι πολύ παλιά άλλωστε η τεχνική της απόσπασης της προσοχής με αυτό τον τρόπο. Ξέρουμε όλοι άλλωστε που και πως κατέληξε η εικονομαχία, αλλά από την άλλη πρέπει να γνωρίζουμε ότι στην αρχαία Ελλάδα και σε όλους τους αρχαίους πολιτισμούς ο τυφλός είναι συχνά σοφός ή μύστης. Και οι τυφλοί, όχι τυχαία, ακούν πάρα πολύ καλά.
ΕΡ:Τι είναι για σένα ένα λεξικό;
ΑΠ:Εξαρτάται από το λεξικό. Υπάρχουν λεξικά που έχουν μόνο εργαλειακό χαρακτήρα. Υπάρχουν πάντα σε ένα ράφι και περιμένουν τη μια στιγμή που κάποιος θα χρειαστεί μια βοήθεια για μια λέξη ή έναν όρο. Υπάρχουν και άλλα που θα μπορούσαν να ονομαστούν κάλλιστα πραγματείες με αφορμή τη γραφόμενη σειρά των λέξεων ή των εννοιών και να διαβαστούν όπως ένα ενδιαφέρον αλλά πυκνό βιβλίο. Είναι προφανές ότι ελπίζω το αλφαβητάρι να ανήκει σε αυτή την κατηγορία.
ΕΡ:Ποιες συνισταμένες δημιουργικές και τεχνικές έχεις συμπεριλάβει ώστε το έργο να είναι καλό;
ΑΠ:Αξιολογική κρίση δε μπορώ να εκφέρω. Ωστόσο εδώ κινητήριος δύναμη υπήρξε η φαντασία, ο σαρκασμός και η προσπάθεια να φανεί ένα αόρατο κομμάτι μιας πραγματικότητας, μιας αλήθειας που η απώλειά της συχνά μας πλήττει, μας πονά ή μας αφαιρεί πολύτιμα στοιχεία για τη συνέχεια.
ΕΡ:Γράφεις κάτι άλλο;
ΑΠ: Είμαι σε τελική επεξεργασία της διδακτορικής μου διατριβής την οποία θα εκδώσω και έχω ξεκινήσει ένα ακόμη βιβλίο σχετικά με τη μουσική στον κινηματογράφο.
ΕΡ:Πες μας για την εικονογράφηση του βιβλίου?
ΑΠ: Πρόκειται για έναν δια χειρός Δήμητρας Μερμίγκη σχεδιασμό των 24 αρχιγραμμάτων. Νομίζω ότι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του βιβλίου αυτού καθώς το αισθητικό αποτέλεσμα όχι μόνο είναι πολύ υψηλού επιπέδου αλλά είναι και οργανικά συνδεδεμένο με κάποιο από τα περιεχόμενα λήμματα του εκάστοτε γράμματος. Έχω την αίσθηση ότι μια από τις πρώτες θυσίες που έγιναν στην ανατολή της ψηφιακά αναπαραγόμενης τέχνης ήταν εκείνη των εικαστικών και αναφέρομαι στις εκδόσεις δίσκων και βιβλίων. Έτσι προσπαθώ στους δίσκους που εκδίδω και τώρα στο βιβλίο να υπάρχει όσο το δυνατόν εντονότερα και αρτιότερα αυτό το στοιχείο και στη συγκεκριμένη έκδοση νομίζω ότι το τελικό σύνολο τείνει προς αυτή την αναζήτηση.
ΕΡ:Πως είναι μια μέρα σου;
ΑΠ:Είναι συνήθως πυκνή. Ο χρόνος δε φτάνει ποτέ και προσπαθώ να προλάβω εκκρεμότητες σε πολλά και διαφορετικά πεδία πιστεύοντας μέσα μου ότι θα τα τελειώσω σύντομα κι έτσι θα τεμπελιάσω αλλά δεν έχει γίνει ακόμα. Αστειεύομαι φυσικά. Μάλλον θα με χαρακτήριζα εργασιομανή καθώς ακόμα και στη σπάνια περίπτωση που δεν έχω κάποια υποχρέωση θα εφεύρω μια.
ΕΡ:Ποια είναι τα σχέδιά σου;
ΑΠ:Θα ήθελα να κάνει μια καλή πορεία το συγκεκριμένο βιβλίο και σκοπεύω να κάνω γι’ αυτό σε συνεργασία με τον εκδοτικό οίκο “ΚΟΥΙΝΤΑ” ότι περνάει από το χέρι μου. Επίκειται κυκλοφορία δύο C.D. στο άμεσο μέλλον και όλα αυτά είναι σχέδια όπως αναφέρεις αλλά μαζί και μια δημιουργική διαδικασία που ως τέτοια είναι ανοιχτή και πάντα προσπαθώ να τη ζω με θετική σκέψη και αισιοδοξία.
Το Μαύρο Αλφαβητάρι της Μουσικής κυκλοφορεί από τις εκδόσεις "ΚΟΥΙΝΤΑ "
Ο Φίλιππος Περιστέρης γεννήθηκε στην Αθήνα και κατάγεται από την Κέρκυρα. Σπούδασε μουσική στο “South Eastern College” και παράλληλα πιάνο, ακορντεόν, ανώτερα θεωρητικά, σύνθεση και σύνθεση για το θέατρο και τον κινηματογράφο στο ”Εθνικό Ωδείο”, το “Απολλώνιο Ωδείο” και το “Ωδείο Φίλιππος Νάκας” με υποτροφία. Είναι πτυχιούχος πολιτισμολογίας της σχολής "Ανθρωπιστικών Σπουδών" του Ε.Α.Π., μεταπτυχιακός του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (Σχολή Αρχιτεκτόνων) και σήμερα υποψήφιος διδάκτωρ φιλοσοφίας στο Σ.Ε.Μ.Φ.Ε του Ε.Μ.Π.
Έχει τιμηθεί με 4 πρώτα Πανελλήνια βραβεία στους διαγωνισμούς “Makemusic Contest” και “1ο Πανελλαδικό Διαγωνισμό Μουσικής Δημιουργίας - Music Powered by Technology", και με τιμητική διάκριση από την Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών για μελοποιήσεις ποίησης. Έχει γράψει συμφωνική μουσική για μικρά και μεγάλα ορχηστρικά σύνολα καθώς και μουσική δωματίου. Έχει συνθέσει μουσική για περίπου 50 θεατρικές παραστάσεις που ανέβηκαν ή παίχτηκαν σε πολλά θέατρα (Εθνικό Θέατρο, [Κ.Θ.Β.Έ], Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ., [Βόλου, Αγρινίου, Σερρών], και ελεύθερα θέατρα, [Κακογιάννη, Κνωσός, Τόπος Αλλού, Θέατρο Βράχων Θέατρο Πέτρας, Θέατρο της Ημέρας, Θέατρο του Νέου Κόσμου, Από Μηχανής Θέατρο, Θέατρο Καισαριανής κ.ά), 10 ταινίες, ντοκυμαντέρ, μουσική για εικαστικές εκθέσεις και ποιητικές συλλογές ενώ έχει στο ενεργητικό του πάνω από 100 κυκλοφορημένα τραγούδια σε 15 προσωπικούς ή συμμετοχικούς δίσκους και συλλογές. ερισσότερα στο www.peristeris.com.ar