Βρισκόμενη αυτόν τον καιρό μπροστά σε αναλύσεις διαφόρων οικονομικών μοντέλων πολιτιστικής πολιτικής, σε αντιπαραθεσεις του αγγλικού με το γαλλικό και το γερμανικό μοντέλο, σε συζητήσεις για το τι θα ήταν προτιμητέο στην παρούσα φάση λιτότητας στη χώρα μας, το Κράτος -παρον, και σταθερός ρυθμιστής ή το κράτος, που θα επέλεγε την απόσταση και διακριτική εποπτεία άλλων θεσμοθετημένων και προστατευμένων φορέων κλπ. κλπ.κλπ…κατέληξα να αισθάνομαι τρελλά πονοκεφαλιασμένη. Γιατί δεν είμαι οικονομολόγος. Γιατί και οι οικονομολόγοι και οι ιδέες τους δεν μπορεσαν να οδηγησουν σε ένα μακροχρόνιο σχεδιασμό, ο οποίος θα παρείχε ασφαλείς συνθήκες , που θα ενέπνεαν την άνθιση της δημιουργίας, και την «ενεργειακή» καταρχήν επένδυση σε αυτήν. Γιατί , ας ξεκινήσουμε , με το ότι δεν υπάρχει στην παρούσα φάση Κράτος να τοποθετηθεί υπευθυνα απέναντι σε τέτοιους προβληματισμούς.
Και δεν ειμαι ούτε κάποιος πολιτικός αναλυτής ή νομικός, που θα μπορουσε να απαριθμήσει σημεια που πάσχουν στον νομο, και που χρήζουν άμεσης τροποποίησης, ειτε για λόγους αντικειμενικούς (πχ χρόνος-βλ. ισχύουσα στο θέατρο ακόμα νομοθεσία κυβέρνησης Μεταξά) είτε για λόγους στοιχειώδους συναισθηματικής ευφυίας(!) -δεν είναι λογικό πχ ο διαχειριστής Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας , που επιμελειται τα θέματα παραγωγής που ανακύπτουν στο πλαίσιο της παραγωγής του έργου της Ομάδας του να αντιμετωπίζεται ως «παραγωγός», με ό,τι νομικές συνέπειες έχει αυτό ...
Και σκεφτομαι με πικρία , ότι ειμαι φύσει άνθρωπος που δεν αρέσκεται σε πεσιμιστικά διαγγέλματα, όπως αυτό που υπονοείται από τον τίτλο που επέλεξα (με αισθηση αυτοσαρκασμού, παραπέμποντας στον τίτλο της ταινιας-«κοινωνία ώρα μηδέν»).Και δεν μπορώ παρά να παραδεχτώ , πολύ απλά, σχεδόν ηττημένα ( αυτοδιαψευδόμενη σε όποια ευγενώς φιλόδοξη σκέψη μου θα με ήθελε να ενημερώσω συναδέλφους μου καλλιτέχνες του χώρου λεπτομερέστερα για τα τεκταινόμενα στι χώρο μας, ή μάλλον για τα μη τεκταινόμενα…..) πώς το μόνο που μπορώ να κάνω αυτή τη στιγμή είναι να αρθρώσω λόγο διαμαρτυρίας ως ένδειξη συνειδητοποίησης της παρακμής , η οποία δεν έχει να κάνει μόνο με την έλλειψη πόρων , αλλά (κυρίως θα τολμήσω να πω) με την έλλειψη διάθεσης για αλλαγή πλεύσης από τους ιθύνοντες- επιπλέον με μια σοκαριστική τάση «επίθεσης» στο ιδιο το δικαίωμα άρθρωσης λόγου (είτε μέσω τέχνης ειτε μέσω ασκησης δικαιώματος και ανάγκης πληροφόρησης).
Η απαξίωση του πολιτισμού φαινεται να είναι αυτόν τον καιρό διεθνούς φύσης/ τάσης/μόδας. Ο,τι δεν μπορεί να συνδεθεί άμεσα με επενδυτική λογική μεγάλων χρηματικών απολαβών βάλλεται από τους κρατικούς μηχανισμούς, οι οποίοι στέκονται απροκάλυπτα εχθροί του. Ο ιδιος ο πολιτισμός νοσεί- κι αυτό είναι κατά πολύ ευρύτερο από το πώς αντιμετωπίζεται η παραγωγή πολιτισμού σε μια χώρα, όπου για να μιλήσω πάλι για το θέατρο, δεν της αρκεί να σου δώσει σαφώς το μηνυμα, ότι δεν πρέπει να περιμένεις ούτε ένα ευρώ βοήθειας από αυτήν, προσπαθει μεθοδικά να σε κάνει επιπλέον να αισθανθείς (πχ με τους ελέγχους που έχουν εξαπολύσει δημοτική αστυνομία και ΙΚΑ προκλητικά εν ώρα παραστάσεων), πώς το να παλεύεις στο ανεξάρτητο θέατρο φανταζει συχνά ως μια αυτοκαταστροφική σου πράξη διάθεσης σου να μπεις στην παρανομία, σα να θέλεις να ζήσεις μια εφηβική σου φαντασίωση να εμπλακείς σε μια πράξη ηρωισμου και να γλιτώσεις εντυπωσιακά και στο παρά πέντε από «τους κακούς» και την άδικη και σκληρή ποινή φυλάκισής σου. Και ναι, το έχουμε αποδεχτεί και αγκαλιάσει, ότι το να κάνεις τέχνη είναι πράξη αντίστασης, αλλά ας μου επιτρέψουν να έχω τη στοιχειώδη ελευθερία για να μπορέσω τελικά να αγωνιστώ. Και να κριθώ.Και ας περιοριστεί ο «ηρωισμός» μου στη διαθεσιμότητα μου ως καλλιτεχνης να εκτεθώ. Αρκετά σκληρο δεν είναι αυτό από μόνο του;
Όταν η Μελίνα έλεγε, ότι ο πολιτισμός είναι η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας, δεν μπορούσε να φανταστεί, ότι κάποιες δεκαετίες μετά η «βιομηχανία» αυτή θα είχε οδηγηθεί στη χρεωκοποία…Αλλά , ε πειδή πιστεύω ακράδαντα, πώς η κρίση στον πολιτισμό μας είναι οικονομικής κι όχι καλλιτεχνικής φύσης, θέλω να φωνάξω με όλη τη δύναμη μου, πώς πρέπει να αντισταθούμε- να μην μάς πείσει καμιά πραγματικότητα, παγκόσμια ή εγχώρια πρακτική, για το αντίθετο!
Ειδικά σε τέτοιες εποχές κρίσης, το άτομο πρέπει να ενεργοποιείται στο έπακρο, να αναζητά συμμαχίες, να ενισχύει συλλογικότητες ή να τις προκαλεί, να μπολιάζει την εσωστρέφεια του καλλιτέχνη με το αίτημα και την πρόκληση της εξωστρέφειας της δουλειάς αυτού και της ομάδας του-ισως και εκτός Αθηνών, εκτός Ελλάδος . Ναι, διανύουμε ισως τη Χρυση Εποχή της Ομάδας!Της ομάδας που δέχεται αλλά συγχρόνως προκαλεί τα ορια των ρόλων και της ιεραρχίας τους - της Ομάδας, ωστόσο, που δεν αρνειται την αξία του ατόμου, αλλά την αποζητά. Παντα πίστευα , ότι το θέατρο είναι μια ομαδική υπόθεση ατομικών πορειών.
Ας είναι λοιπόν η ζωή μας μια «διαδήλωση» για το έμπρακτο δικαίωμά μας στο ονειρο. .. Τρέμω, τώρα, που βλέπω να καταλήγω σε μια ρομαντική φράση, από φόβο μη θεωρηθώ λίγη για το μηνυμα που θέλω να δώσω, καθώς το θέατρο είναι πράξη, είναι δράση ! Και θυμάμαι αμέσως τη φράση με την οποία ειχα τελειώσει τη συνέντευξή μου στο Ν. Ζάππα, στο athensinterview, πριν ένα χρόνο!…Είναι σαν να με καθησυχάζει η ανάμνηση αυτή-και χαμογελώ- και βρίσκω τίμιο να τελειώσω με τον ίδιο ακριβώς τρόπο το κείμενο μου αυτό!- απλά γιατί προέκυψε- γιατί καμιά φορά οι εμμονές μας είμαστε εμείς- γιατί μάς κάνουν να αισθανόμαστε κάποιες φορές, ότι όντως ειμαστε αληθινοί…Για να γυρισω λοιπόν στο φοβο (λόγω ενδεχομενης κατηγόριας έλλειψης εμπνευσης σε δράση)χαρακτηρισμού μου ως ρομαντική, θα καταλήξω και πάλι , προκλητικά : «προσωπικά δε χρησιμοποιώ ποτέ τη λέξη ¨ρομαντικό, για κάτι που στερειται αγωνιστικότητας και πάθους»…. Καλή μας τύχη-καλή μας επιτυχία.